BÍ MẬT VỀ TÁO BÓN P6 – NHỮNG BÀI ĂN UỐNG HỖ TRỢ - 1
BÍ MẬT VỀ TÁO BÓN P6 – NHỮNG BÀI ĂN UỐNG HỖ TRỢ - 1
Hôm nai, Trạng Đao lại vung dao chém thớt típ về táo bón
Khi mọi người hỏi mua thuốc chữa táo bón, bao giờ Trạng Down cũng hỏi 2 điều, thứ nhất là trẻ con hay người lớn, rồi sau đó hỏi phân đi như thế nào. Bởi táo bón ở trẻ con sẽ khác người lớn và phân khác nhau thì bệnh khác nhau nên cách giải quyết khác nhau. Nhiều trường hợp tôi cũng chỉ bảo ăn thêm rau củ quả là được, ko cần thuốc thang gì.
Trước hết nói về táo bón ở trẻ con. Tôi thấy có khoảng 50% trẻ con bị táo bón là dạng táo bón dương, 30% là dạng táo bón âm, và khoảng 20% là dạng rối loạn đại tiện.
Táo bón dương là dạng táo bón nóng khô, phân cứt dê. Nhưng ngày nay không mấy người được thấy cứt con dê bao giờ nên không thể hình dung ra. Đại loại nó cục hòn cỡ đầu ngón tay, cứng, rắn, có thể rời rạc, không thành một đoạn mềm mượt. Giờ có internet tôi nghĩ bạn có thể lên mạng search phân dê để xem nó thế nào. Vì trẻ con là cơ địa thuần dương nên dễ nóng, dễ bị táo. Nhưng thời bây giờ cũng có nhiều đứa trẻ bị táo bón âm. Táo bón âm là dạng phân mềm hoặc cứng nhưng nó không thành hòn cục mà là dạng 1 đoạn nèn chặt vào nhau, không lổn nhổn, phân thường là to, cũng có cả phân bé mềm mà vẫn táo bón (mấy ngày không đi). Lý do táo bón âm mà phân cứng là vì phân ở trong ruột quá lâu nên bị khô còn bản chất bệnh thì là bệnh âm. Bệnh âm là bệnh mà đường ruột lạnh ướt thiếu khí, yếu nhược, không đẩy được phân ra và tắc mãi ở trong. Nhưng vì ở trong lâu quá nên phân bị khô do đại tràng có chức năng hấp thu bớt nước. Táo bón âm thường phân màu sẫm, đen hoặc xanh. Cả táo bón dương và táo bón âm thì đều mấy ngày không đi. Còn rối loạn đại tiện là dạng vẫn đi khá đều, ngày hoặc cách ngày nhưng phân đầu có thể mềm hoặc cứng nhưng rất to khiến khó đi và đau, đoạn sau thì mềm ướt bình thường. Rối loạn đại tiện này theo nghĩa hẹp theo định nghĩa của cá nhân tôi chứ không phải rối loạn tiêu hóa như bệnh viện hay bác sĩ nói nhé (theo kiểu sậm xoẹt suốt, ăn vào đau bụng, cừng mềm lung tung bị trường kỳ - cái này là bị đại tràng mãn rồi nhé)
Ở đoạn trên đang nói về trẻ con nhưng người lớn hiện tượng cũng vậy, chỉ có điều đa phần (99%) người lớn bị táo bón là táo bón âm.
Đối với bệnh táo bón dương, cơ bản là dễ khắc phục, đơn giản và nhanh có hiệu quả, có thể điều chỉnh bằng ăn uống thông thường. Cách chữa thì giống như những gì mọi người đã biết và những gì viết trên mạng. Bạn hoàn toàn có thể áp dụng các cách đó tốt và an toàn, nói chung là không hại gì. Táo bón dương thì tỳ vị, thận, đại tràng vẫn đủ dương, đủ sinh khí, chỉ bị nóng khô táo. Thì bây giờ ăn hoặc uống các thức mát, có tính nhớt là được, ăn tăng rau củ quả lên và giảm các thức nóng khô như thịt, thịt nướng, đồ chiên rán, đồ cay nóng. Chú ý là ăn đồ mát có tính mát, tính hàn chứ không phải đồ nước hay uống nhiều nước nhé. Uống nhiều nước chỉ đi đái nhiều chứ không làm phân mềm được. Uống nhiều nước mà làm phân mềm ướt là bệnh nặng đó. Các loại rau tốt cho bệnh táo bón dương là rau lang, mồng tơi, rau đay, rau dền, đậu bắp, củ dền đỏ, khoai lang, sữa tươi, sữa chua … Các loại quả như đu đủ, thanh long, bơ, cam, chanh, chanh dây, bưởi, nước dừa… Nếu trẻ con có thói quen không ăn rau thì bố mẹ có thể luộc lấy nước cho uống nước rau cũng tốt hoặc ép sinh tố các loại rau củ hỗn hợp vd củ dền + táo đỏ + rau mùi, sinh tố bơ + sữa tươi.
Đối với bệnh rối loạn đại tiện, cơ bản là hệ đại tràng vẫn khỏe, rỗi loạn là do chế độ ăn uống không hợp lý, đang bị thiên lệch, chưa đến mức đại tràng yếu như táo bón âm. Có thể là do ăn nhiều hoa quả nóng như xoài, mít hoặc uống nhiều sữa công thức, ăn dặm với tỷ lệ quá nhiều trứng thịt. Khi bị thế này thì hãy ăn thiên về ngũ cốc mà ngũ cốc ở đây phải là các hạt có tính cân bằng như gạo, kê, ý dĩ, lúa mạch, ngô .. (chiếm cỡ 50-60% bột ăn dặm).. không ăn nhiều các loại hạt nhiều dầu như óc chó, hạnh nhân, mắc-ca (chiếm cỡ 15 %), cũng không ăn nhiều các loại họ đậu (chiếm cỡ 15 %). Rối loạn này có thể áp dụng bài chè bình minh (gồm sắn dây, chè bancha, mơ muối, tamari, gừng) với lượng mơ, tamari giảm một nửa so với người lớn, chủ yếu là dùng sắn dây, thì có hiệu quả tốt. Bài chè bình minh sẽ được viết ở 1 bài riêng.
Đối với táo bón âm thì phức tạp, bởi phần đại tràng yếu, sinh khí kém, liên quan nhiều thứ. Với người lớn còn phức tạp chứ nói gì trẻ con khó ăn khó uống hơn nhiều. Với bệnh táo bón âm phải dùng những bài thuốc chuyên sâu mới ăn thua và thậm chí phải trong thời gian dài mới ổn định được. Ăn uống thông thường, cơ bản chỉ có tính khắc phục phần nào và chỉ mang tính tốt cho bệnh chứ không đủ sức để chữa, để chữa phải dùng các thức có dược tính mạnh mới ăn thua.
Phần quan trọng nhất đối với bệnh táo bón âm là phải nhận dạng được dạng bệnh vì nếu không áp dụng nhầm cách chữa cho táo bón dương thì vừa không có kết quả, vừa làm cho tình trạng thêm nặng. Ngày nay, hầu hết mọi người đều nhầm lẫn ở chỗ này. Táo bón âm là dạng đại tràng bị lạnh tã nát ướt và yếu nhược nên không thể dùng các thức có tính mát được. Một số các loại có tính xổ thải như chó đẻ, phan tả diệp, đại hoàng (thường có tính lạnh, vị đắng) .. có tác dụng làm đi vệ sinh ngay nhưng lâu dài thì càng làm cho đại tràng tã nát ướt lạnh yếu và suy thêm.
Điểm quan trọng nhất trong lựa chọn đồ ăn uống hỗ trợ bệnh táo bón âm là phải chọn thức bổ khí, lạnh cũng được, nóng cũng được nhưng phải bổ khí. Cái gì mà hại đến khí là kết quả ngược về lâu dài (vd mấy thức xổ thải). Bổ khí là để giúp khí ở đại tràng mạnh lên để có thể co bóp và tống phân ra ngoài được. Cái đại tràng hiện nó trơ như đã bị chết vậy. Rất nhiều trẻ sơ sinh gặp tình trạng lâu không đi vệ sinh mặc dù phân vẫn đẹp (mềm, khuôn, màu vàng). Nhiều người cho rằng là vì ruột trẻ nó đang dãn. Không hiểu người ta có đo được độ dãn trước và sau thời kỳ táo bón không mà họ nói vậy. Nhiều trẻ dãn cả 10 năm vẫn còn dãn (vì vẫn chưa hết táo bón). Trường hợp này có thể dùng diếp cá hoặc rau mùi ta hoặc rau mùi tây ép lấy nước hoặc xay sinh tố cho uống. Trẻ sơ sinh hoàn toàn uống được. Nếu luộc lấy nước thì cũng được nhưng tác dụng kém hơn nhiều. Với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ thì 2 loại này theo tôi là tốt nhất rồi, nó có thể gọi là thuốc, dễ kiếm, dễ uống. Còn thức mang tính mạnh hơn như thuốc đông y thì vừa khó kiếm vừa khó uống. Hiện tôi cũng chưa biết loại nào hay hơn. Đó là 2 loại rau vừa mát vừa có tính bổ khí, nó áp dụng cho cả táo bón âm và dương, nghĩa là táo bón dương ở trên cũng có thể dùng. Ngoài 2 loại phổ thông dễ kiếm này còn vài loại nữa để hỗ trợ táo bón âm.
Phần ăn uống này còn dài, còn nhiều bài liên quan nên tôi sẽ viết từ từ .Nhưng hôm nay chốt lại là táo bón dương thì ăn thêm rau củ quả và sinh tố, rối loạn đại tiện thì cần chỉnh đốn ăn uống thiên về ngũ cốc và dùng chè bình minh, còn táo bón âm thì cần xác định đúng bệnh, không ăn các đồ mát có tính xổ thải, ăn những thứ bổ khí mà ở đây có thể dùng 2 loại là diếp cá và rau mùi.